Ken je ze, die oude gevelreclames voor allerhande producten en bedrijven? Overal in Nederland, vooral in grote steden, kom je ze tegen op blinde muren van oude panden: geschilderde teksten, soms erg verweerd en nauwelijks meer leesbaar, soms helder in de verf alsog ze gisteren aangebracht zijn. Dat helder in de verf zitten is vaak het gevolg van restauratieprojecten door werkgroepjes en commissies die zich inzetten voor het behoud van historisch erfgoed. In Utrecht is zo’n werkgroep actief, en vanuit Amsterdam werd ik onlangs benaderd door de Werkgroep Historische Gevelreclames Amsterdam. Zij vroegen mij informatie over N.V. Wijnhandel Atlantic, waar ik eind vorig jaar kort over schreef.
Op de website van de WHGA trof ik leuke informatie aan over uithangborden en geveltekens: “Reclame maken is van alle eeuwen. Op vele wijzen werd verwezen naar allerhande koopwaar of diensten. Op straat vond en vindt men nog steeds een rijke schakering van reclame-uitingen. Deze maken deel uit van onze dagelijkse leefcultuur en de antieke gevelschilderingen vormen daarom historisch gezien belangrijk cultureel erfgoed. Wij kunnen onze maatschappij niet meer voorstellen zonder reclame. De oude Egyptenaren plaatsten al reclames langs hun wegen. In de Romeinse stad Herculaneum, die in 79 na Christus onder de lava verdween, vonden archeologen een uithangbord van een herbergier, waarop twee slaven een wijnvat droegen. En tien eeuwen later, in de middeleeuwen, etaleerde de ambachtsman zijn beroep en koopwaar nog steeds door middel van een bord aan de gevel of op de stoep. In de oudheid moest een geschilderde reclame het overigens meestal zonder wervende tekst doen. Zo omzeilde men taalproblemen zoals analfabetisme.“
Zelf wil ik al tijden foto’s maken van de wijnreclame die ik in Utrecht weet te hangen, maar ik kom er nooit toe. Het berichtje van de WHGA bracht mij op het idee om eens wat van die reclames op Wijnkronieken te verzamelen. Daarom de volgende oproep: weet je een oude wijnreclame te hangen, verweerd of prachtig hersteld, stuur me dan een foto met eventueel jouw verhaal erbij. Ik plaats de foto’s op Wijnkronieken en leg zo een archiefje aan van wijnreclames in Nederland. Ook als je er geen verhaal bij hebt, mail me de foto. Dan ga ik zelf wat onderzoek doen naar de achtergrond van de firma bijvoorbeeld. Uiteraard geef ik zelf het goede voorbeeld: die reclame uit Utrecht volgt binnenkort.
Op de foto de reclame voor N.V. Wijnhandel Atlantic (of is het Atlantia?) aan de Vierwindenstraat in Amsterdam. Foto’s via de WHGA.
Goh, zelf weet ik zo niet direct zo’n wijnreclame hangen… Af en toe duiken hier wel nieuwe reclames op, van de Bordeaux en de Elzas…
In de inventarisatie van Amsterdamse opschriften hebben we er voorlopig maar één waar misschien het woord wijnhandel in voorkomt. In elk geval een paar jaar geleden zaten er op Govert Flinckstraat 328 nog resten verf van een opschrift op tegels: NOORD / [WIJN?]HANDEL N.V.
Misschien weet iemand iets van die firma af, of weet iemand wat er echt heeft gestaan.
Hoe dan ook duiken er telkens wel weer nieuwe oude reclames op, die bijvoorbeeld jarenlang achter moderne gevelplaten verscholen hebben gezeten – we blijven uitkijken!
Richard